Karaman, Anayasa’nın 10. ve 61. maddeleri ile Türkiye’nin taraf olduğu BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nin engelli bireylere eşitlik, erişilebilirlik ve sosyal yaşama katılım hakkı tanıdığını hatırlattı. Buna rağmen uygulamada ciddi aksaklıklar yaşandığını dile getiren Karaman, “Engellilerimizin sorunları yalnızca onların değil, toplumun tamamının sorunudur” ifadesini kullandı.

Sosyal güvence ve emeklilik talebi

Raporun ilk başlığında engelli bireylere sürekli bakım sağlayan yakınların sosyal güvenceden mahrum bırakıldığını belirten Karaman, bu kişilerin emeklilik haklarının olmadığını söyledi. Karaman, bu mağduriyetin giderilmesi için primlerin devlet tarafından ödenmesi ve uzun süreli bakım hizmeti verenlere emeklilik hakkı tanınması gerektiğini vurguladı.

Engelli raporlarında hak kayıpları

Engelli raporlarındaki oranların keyfi şekilde düşürüldüğüne dikkat çeken Karaman, bu uygulamanın maaş, ÖTV muafiyeti ve sosyal yardımlarda hak kayıplarına yol açtığını ifade etti. Raporlarda objektif kriterlerin esas alınması gerektiğini dile getirdi.

Ortez ve protez desteği

Ortopedik engellilerin yaşamlarını sürdürmek için ihtiyaç duyduğu ortez ve protezlerin maliyetinin yüksek olduğunu belirten Karaman, bu cihazların devlet tarafından ücretsiz karşılanması gerektiğini söyledi. Ayrıca kaliteli ve dayanıklı ürünlere erişimin güvence altına alınması gerektiğini kaydetti.

Otizmli bireyler için düzenleme

Karaman, otizmli çocuk ve gençlerin kalabalık ortamlarda kriz yaşayabildiğini, ailelerin ise bu durum karşısında yalnız bırakıldığını belirterek kamuya açık alanlarda “duyusal rahatlama odaları” oluşturulması gerektiğini dile getirdi. Kamu görevlilerine otizm farkındalığı eğitimi verilmesi gerektiğini de ekledi.

ÖTV muafiyetinde mağduriyet

ÖTV muafiyetli araç alım süresinin 10 yıla çıkarılmasının geriye dönük uygulandığını ve birçok engelli vatandaşın hak kaybına uğradığını hatırlatan Karaman, düzenlemenin yalnızca ileriye dönük uygulanmasını ve mevcut mağduriyetlerin telafi edilmesini istedi.

Eğitim araçları ve erişilebilirlik

Kabartma ekran, konuşma destek cihazı, işitme cihazı gibi özel eğitim araçlarının maliyetinin yüksekliğine değinen Karaman, bu araçların kamu tarafından ücretsiz sağlanması gerektiğini söyledi. Okul ve üniversitelerde erişilebilir materyal desteğinin zorunlu hale getirilmesini önerdi.

İstihdam ve kota artışı

Engelli istihdam oranlarının yetersiz olduğunu belirten Karaman, kamu kurumlarındaki %3’lük kotanın %4’e, özel sektördeki %2’lik kotanın ise %3’e çıkarılması gerektiğini dile getirdi. Boş kalan kadroları doldurmayan kurum ve şirketlere caydırıcı yaptırımlar uygulanmasını önerdi.

Gelir kriteri mağduriyetleri

Engelli ve evde bakım aylıklarında hane halkı gelir kriteri uygulanmasının ciddi mağduriyetler doğurduğunu kaydeden Karaman, kriterin yalnızca engellinin mali durumu üzerinden belirlenmesi gerektiğini ifade etti.

Bakanlıklar arası koordinasyon

Engellilere yönelik politikaların dağınık yürütüldüğünü söyleyen Karaman, Aile ve Sosyal Hizmetler, Milli Eğitim, Çalışma ve İçişleri Bakanlıkları arasında daha güçlü koordinasyon gerektiğini belirtti. Bu kapsamda “Ulusal Engelli Hakları Eylem Planı” hazırlanması gerektiğini vurguladı.

“Takipçisi olacağız”

Karaman, raporun sonunda “Bir toplumun medeniyet seviyesi, en zayıfına gösterdiği muameleyle ölçülür. Engelli vatandaşlarımızın yaşam kalitesini artıracak her adımın destekçisi, hak kaybına yol açan düzenlemelerin ise takipçisi olacağız” değerlendirmesinde bulundu.